1919 - Atatürk'ün orduya, vilâyetlere ve millete resmî göreviyle beraber askerlik mesleğinden istifasını bildiren genelgesi:

"Mübarek vatan ve milleti parçalanmak tehlikesinden kurtarmak ve Yunan ve Ermeni isteklerine kurban etmemek için açılan millî savaş uğrunda milletle beraber, serbest surette çalışmaya resmî ve askerî sıfatım artık engel olmaya başladı. Bu mukaddes gaye için milletle beraber sonuna kadar çalışmaya mukaddesatım adına söz vermiş olduğumdan pek âşıkı bulunduğum yüksek askerlik mesleğinden bugün veda ve istifa ettim. Bundan sonra mukaddes millî gayemiz için her türlü fedakârlıkla çalışmak üzere milletin sinesinde birferd-i mücahit suretiyle bulunmakta olduğumu arz ve ilân ederim."

İngiliz Yarbayı Rawlinson'un, Erzurum Kongresi'nin 10 Temmuz'da toplanacağını haber alması üzerine Atatürk'ü ziyareti ve görüşme:

Rawlinson - İşittiğime göre, burada yarın bir kongre açacak imişsiniz?

Atatürk - Evet milletçe açılması kararlaştırılmıştır.

Rawlinson - Açılmaması daha münasip olacaktır.

Atatürk - Kongre muhakkak toplanacak ve gününde açılacaktır. Millet buna karar vermiştir. Açılmamasını tavsiye eden düşüncenize hâkim olan sebepleri bile sormayı lüzumlu görmüyorum.

Rawlinson - Kongreden vazgeçmezseniz zor kullanarak toplantının dağıtılmasına mecburiyet hasıl olacak.

Atatürk - O halde biz de, mecburî ve zarurî olarak kuvvete kuvvetle karşı koyar ve her halde milletin kararını yerine getiririz. Ne pahasına olursa olsun kongreyi açacağız. Görüşmemiz bitmiştir! (Erzurum Kongresi'nin açılışı için ilk kararlaştırılan tarih, 10 Temmuz 1919 idi; ancak delegelerin büyük çoğunluğun vilâyetlerden Erzurum'a gelişleri geciktiği için, kongrenin açılışı 23 Temmuz 1919'a ertelenmiştir).

Rauf Bey'in, eski Bahriye Nazırı sıfatiyle, Erzurum'dan vilâyetlere bildirge niteliğinde telgrafı: "Hakkını, toprağını, bağımsızlığını savunma ve korumaya kesinlikle karar ve ren millî irade uğrunda bir ferd-i âciz sıfatiyle çalışmak için Dersaadet'ten çıktım. Aydın yoluyla gelerek Mustafa Kemal Paşa Hazretleriyle bütün arkadaşlarının millî savaşına iştirak ettim. ...Mustafa Kemal Paşa ile beraber nihayete kadar çalışmaya mukaddesatımız üzerine yemin ettiğimizi arz ve ilân ederim."

15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir'in, Atatürk'ü ziyareti ve 'hazır ol' vaziyetinde selâmla söyledikleri: "Ben ve Kolordum emrinizdeyim! Bundan sonra dahi ne emirleriniz varsa ifayı bir şeref bilirim!"

Atatürk'ün, Erzurum'da -Münir (Akkaya) Bey'in ayrılması üzerine- "Vali Konağı" adı verilen eve yerleşmesi (Bazı arkadaşlarıyla beraber 52 gün bu evde kalmıştır).

Harbiye Nazırı Ali Ferit Paşa'nın, 15. ve 3. Kolordu Komutanlıklarına, Mustafa Kemal Paşa'nın vazifesine Padişah iradesi ile son verildiğini ve yerine atama yapılıncaya kadar doğrudan doğruya Nezaretle temasta bulunacaklarını bildiren telgrafı.

İstanbul'da İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'un, Sadrazam Damat Ferit Paşa'ya yazısı: "Mustafa Kemal Paşa'nın ya İstanbul'a dön

1919 - Mustafa Kemal'in resmi görevinden (Ordu Müfettişliğinden) istifası. İstifasını veren Mustafa Kemal orduya ve halka yayınladığı bildiride, hiçbir resmi görevi kalmadığını ve askerlikten ayrıldığını bildirdi.

Mustafa kemal paşa'nın resmi göreviyle beraber askerlik mesleğinden istifasını, Orduya, Vilayetlere ve millete duyurması: "...Bundan sonra mukaddes milli gayemiz için her türlü fedakarlıkla çalışmak üzere sine-i millette bir ferd-i mücahit sıfatıyla bulunmakta olduğumu..."

Rauf Bey'in eski Bahriye Nazırı sıfatıyla Erzurum'dan vilayetlere beyanname niteliğinde telgrafı: "...Mustafa Kemal Paşa ile birlikte nihayete kadar çalışmaya mukaddesatımız üzerine yemin ettiğimizi arz ve ilan eylerim..."

Kazım Karabekir'in Mustafa Kemal Paşa'yı ziyareti: "..Ben ve kolordum emrinizdeyiz. Bundan sonra dahi ne emirleriniz varsa ifayı bir şeref bilirim.."

Erzurum'da, Atatürk'ün gece, Saray'la telgraf görüşmesi ve kendisine resmî memuriyetine son verildiğinin bildirilmesi.

Atatürk'ün, gece saat 22.50'de Harbiye Nezareti'ne ve 23.00'de Padişah'a, resmî vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden istifa ettiğini bildiren telgrafı: "...Büyük bir aşk ile bağlı bulunduğum yüce askerlik mesleğimden de istifamı sunarak veda ettiğimi arz ederim."

1920 - Doğudaki katliamı protesto için, Ermenistan'a ültimatom verildi.

Ankara Hariciye Vekaletinin Taşnak Ermeni Hükümeti'ne doğudaki katliamları protesto eden ültimatomu.

Yorumlar