İsrail bağlantılı terör örgütleri
İsrail - Filistin meselesinden ziyade kan davasına dönüsen siddet döngüsü, basta İsrailli yerlesimciler olmak üzere ki, bu topluluk genelde Tevratsal sınırları savunan radikal bireylerden olusmaktadır, tüm İsrailliler’i maruz kaldıkları saldırılara karsı tepkili olmaya hatta hükümet tarafından alınan tedbir ve misillemeleri yeterli ve yerinde bulmayarak kontrolü kendi ellerine alma çabasına neden olmaktadır. Siddet sürekli daha yogun bir siddet dalgasını karsılıklı olarak tetiklemektedir. İsrail orijinli terör örgütleri de yogun bir dini ideolojiyle beslenen olusumlar olarak karsımıza çıkmaktadır.
Yasal anlamda terör örgütü olarak kabul edilseler de yaptıkları eylemleri destekleyen birçok İsrailli'nin oldugunu ve İsrail toplumunun bu olusumları Yahudi milliyetçisi olarak algılaya bileceklerini tahmin etmek zor degildir.
Filistinlilerin yanı sıra taviz vermekle suçladıkları İsrailli yetkililere karsıda tepkili olan bu yapılanmalar İsrailli görevlilere karsı de tehdit olusturan bir çesit yeraltı örgütü olmaya aday oldukları gibi bir baska açıdan da İsrail toplumunun bilinçaltında yapmak istedikleri tutumların ortaya çıkısını temsil eden bir rolü yerine getiriyor olabilirler.
1980’lerde iki Filistinli belediye baskanını öldürme tesebbüsü, yine aynı yıllarda 30 kadar Filistinlinin öldürülmesi ve ayrıca ele alınması gereken Baruch Goldstein(308) tarafından El-Halil’de camiye düzenlenen silahlı saldırıda çok sayıda Filistinli’nin öldürülmesi, Basbakan Yitzhak Rabin’e suikast düzenlenmesi (309) olayı bilinen eylemlerden bazılarıdır.
Eylem sayısı ve çesitliliginden ziyade arkasındaki motivasyon esas noktayı teskil etmektedir.310
İsrail tarafından terör örgütü kabul edilmeyip direnis örgütü olarak algılanan ve günümüz İsrail güvenlik sisteminin temellerini olusturan 1948 öncesi yapılanmalar İsrail toplumunda siddet ve savunma iç güdüsünü ortaya koyması bakımından siddet döngüsünü anlamayı kolaylastıracaktır.
İsrail devletinin kuruluşu öncesi organize silahlı örgütler şunlardır: 311
HAGANA;
Filistinliler üzerinde siddet baskı kurarak onları sindirrmeyi ve topraklarını terk etmeye zorlayan ilk Yahudi teskilatıdır.
1920’lerde İngiliz destegiyle oldukça aktif olan bu örgüt daha sonra İngilizlerin bölgede hakimiyetlerini yitirme kaygısıyla İsrail davasına ve Hagana ilkelerine ters düsmesi üzerine İngilizleri de karsısına almıstır.
Hagana ( Savunma ):
Haziran 1920’de Yahudilerin kendini savunmak, hayatlarını ve mallarını korumak amacıyla kurulmus bir örgüttür. Filistin topraklarındaki ilk Yahudi yerlesimcileri tarafından kurulan aynı amaçlı “Bar Giora” ve “Shomer Hareketi” gibi nispeten cılız olusumların arkasından vücut bulan genis tabanlı bir olusumdur. 1931’de Yahudi Ajansı İdaresi ve Ulusal Komite gibi Yahudi kuruluslarının çatısı altına girmistir. Faaliyet ömrü boyunca İngilizler tarafından muhatap kabul edilmeyen bir direnis örgütü karakterini muhafaza etmekle birlikte 2. Dünya savası sırasında Hagana unsurları İngiliz birlikleriyle birlikte Almanlara karsı mücadele vermis bu mücadele sırasında edinilen tecrübeler İsrail Savunma Kuvvetlerinin teşkilinde önemli rol oynamıstır. Hagana silahlı mücadelesi yanı sıra Yahudi göçü konusunda da önemli çalısmalarda bulunmustur.1948 Bagımsızlık Savası öncesinde sayısını 46.000’e kadar yükseltmistir. Bagımsızlık savasıyla birlikte Hagana güçleri İsrail Savunma Kuvvetleri olarak ilan edilmistir. 312
IRGUN;
Irgun Tzvai Leumi Beyisrael ( İsrail Ulusal Askeri Teskilatı )313 1931’de Avraham Tehomi tarafından kurulmustur. 1944 yılında liderligini Menahem Begin ( 1977’de İsrail Basbakanı olmustur ) yürütmüstür. Tedhis ve casusluk faaliyetlerinin yanı sıra 2. Dünya Savası sırasında Yahudi bilim adamlarıyla irtibat kurarak bilimsel sırların müttefiklerin eline geçmesi için çaba göstermistir. Yine 2. Dünya Savası yıllarında örgüt agını genisleten Irgun ABD ve Avrupa’ya ulasarak olusturdukları komitelerle Beyaz Saraya ve diger önemli noktalara sızarak önemli sırları elde etmeye çalısmıslardır. Hagana’nın rakibi olan Irgun’da Filistindeki İngilizlere karsı önemli eylemler yapmıstır. Ancak en büyük eylemi 1948’de Stern örgütüyle birlikte giristikleri Deir Yasin köyü saldırısıdır. Bu saldırıda 254 Arap göz dagı vermek amacıyla öldürülmüstür.
Bu acımasızlıkta iddialı eylem Arapların toprakları terk etmeleriyle sonuçlanarak örgütü amacına ulastırmıstır.
Hareket, Hagana örgütünün kontrolcü ve sosyalist çizgisine muhalif grubun örgütten ayrılmasıyla ortaya çıkmıstır.
Mücadele ilkesi Yahudilerin İsrail’e dönmeye hakları oldugu ve Arapların misillemeyle caydırılabilecegi ile Yahudi yurdunun Yahudilerin silahlı mücadelesi sonucu kurulabilecegine dayalıdır.314 Seria Nehrini her iki yakası üzerinde bir Yahudi Devleti kurulması için mücadele eden sag karakterde bir yeraltı hareketidir. 315 1945-1946 yıllarında Hagana ve Stern örgütleriyle “Yahudi Direnis Hareketi” adı altında ortak mücadele içinde olmustur. Irgun eylemleri İngilizler tarafından sivillere karsı yürütülen terörist eylemler olarak nitelenmislerdir. Irgun grupları da İsrail devletini kurulusundan sonra İsrail Savunma Kuvvetleri ve çesitli devlet organizasyonları kadroları içinde eritilmistir. 316
STERN;
Stern Çetesi diye de bilinen İbranice ifadesiyle Lohamei Herut Yisrael ( İsrail Özgürlük Savasçıları- LEHI ) 1940’de Avraham Stern tarafından kuruldu. Avraham Stern 1920’ lerde Zeevi Jobotinsky tarafından kurulan Revizyonist Siyonizm hareketiyle iliskiliydi. İngiltere’nin Filistin’e Yahudi göçüne karsı çıkması üzerine İngiltere’ye karsı silahlı mücadeleye giristi. Hagana ve Irgun Araplara ve İngilizlere karsı mücadele verirken Stern özellikle İngilizlere karsı mücadele vermistir. 317 1941’de Naziler ile iliskiye girmeye çalısarak hem Yahudileri korumaya hem de Almanları İngiltere’ye karsı organize etmeye çalıstı. Avraham Stern’in 1942’de İngilizler tarafından öldürülmesi üzerine liderligini Yitzak Shamir ( 1983 e 1986’da iki kez İsrail basbakanı olmustur ) üstlendi.
LEHI sagcı unsurların yanı sıra emperyalizm karsıtı sol unsurları da bünyesinde barındırmaktaydı. LEHI Yahudi Ajansı da dahil olmak üzere herhangi siyonist örgüt bünyesinde faaliyette bulunmayı reddeden İngilizleri hedef alan müstakil bir örgüttür. LEHI 31 Mayıs 1948’de İsrail Savunma Kuvvetleri içinde resmen eritilerek ordunun bir parçası haline gelmistir. 318 Beyaz Belge nedeniyle suçladıgı İngiliz temsilcisi Lord Moyne’nin 1944’te öldürülmesi, 1948’de Irgun ile birlikte Deir Yasin köyü katliamı, Birlesmis Milletler arabulucusu Kont Bernadotte’nin öldürülmesi ve İngiliz askerlerine karsı çok sayıda silahlı saldırı önemli eylemleridir.319
İsrail resmi kaynaklarında belirtilen İsrail terör örgütleri kategorisinde yer alan Kach ve Kach Chai dısında kalan Yahudi orijinli siddet örgütleri de İsrail Devletini kurulusundan sonra geçen 20-25 yıllık süre sonrasındaki toplumsal siddet algısını yansıtması ve yönetimin örgüt ve kisilere bakıs açısının anlasılması bakımından önemli bulunarak ele alınmıstır.
KACH VE KACH CHAI
Kach İbranice “sadece böyle” anlamına gelmektedir. Örgüt radikal İsrailli Amerikan Haham Meir Kahane tarafından kurulmustur. Onunla aynı kökenden beslenen Kach Chai ( Kahane Yasıyor ) Amerika’da bir suikast sonucu öldürülen Meir Kahane’nin oglu Binyamin tarafından kurulmustur. Her iki örgütün amacı Tevratsal sınırlardaki İsrail Devleti’ni kurmaktır. Haham Kahane Meir 1968’de örgütün ilk asaması olan Yahudi Savunma Birligini kurarak hareketin amacının siyah anti-semitizm ile mücadele etmek oldugunu ilan etmistir. Eylül 1969’da İsrail’e göç eden Kahane politikayla ilgilenmeyecegini ilan etmesine ragmen Dimona’da siyah Yahudiler aleyhine konusmalarda bulunmustur. Arapların 1967 Savası’yla
İsrail topraklarından ötelenmesiyle birlikte ilk kampanyasını 1972’de Araplara karsı brosür dagıtarak yapmıstır. Kach hareketinin 1973’de İsrail Parlamentosuna girme çabaları sonuçsuz kalmıstır. 2 yıl sonra Kahane Hebron sehrindeki yandaslarının yanına dönerek bu kez Arapların sehirden çıkarılması yolunda çagrı yapmaya baslamıstır. 1977 yılındaki parlamento seçimlerinde de sonuç alamayan Kahane 1980’de Tapınak Tepesinde provakatif gösteri düzenlemekten 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1981’de seçimlerde yeni bir basarısızlık daha kazandı. Yahudi yerlesimcilerin 1982’de Yamit’den tahliyesi sırasında Kahane’nin popülerlik arttı. Bu popülerligin etkisini gören hükümet Yamit’teki radikal Yahudi yerlesimcilerin ikna edilmesinde kendisinden faydalanmıstır. 320
Kach hareketi 1984 parlamento seçimleri için basvuruda bulundugunda merkez seçim komitesi Kach’ın seçimlere katılamayacagı hükmünü vermesi üzerine Adalet Yüksek
Mahkemesi’ne basvuran Kach temyiz yoluna gitti. Mahkeme mevcut seçim kanunlarıyla ırkçı nitelige sahip bir olusum olan Kach’ın seçimlere giremeyecegini ancak yasaların degistirilmesi halinde bunun mümkün olacagının karara bagladı. Mahkeme seçim kanunun degistirilmesi teklifinde bulundu. Böylece degisen kanunla seçimlere giren Kach hareketi parlamentoya girmeye hak kazandı. Kach Arapların İsrail’den sürülmesini istemeyen hiçbir hükümeti desteklemeyecegini açıkladı. Kahane sürekli olarak Araplara karsı sert ayrımcılık tedbirlerine basvurulması gerektigi iddiasında olmustur. 321
Meir Kahane 5 Kasım 1990‘da Newyork’ta Mısırlı bir radikal tarafından öldürüldükten sonra hareket iki kola ayrılmıstır. Kach Chai, Benyamin Kahane tarafından Tapuah yerlesim bölgesinden, Kach ise Baruch Marzel tarafından Kiryat Arba’dan yönetilmeye baslandı. Her iki hareket de 1992 seçimleri dısında tutuldu. Yüksek Adalet Mahkemesi’ne her iki hareketinde basvurusu Kach hareketinin devamı oldukları gerekçesiyle reddedildi. Kach ve Kach Chai hareketleri İsrail hükümetine yönelik protesto eylemleri, Hebron ve Batı Seria’da Filistinli’lere yönelik taciz ve tehdit eylemleriyle kendini gösterirken Filistinliler' e karsı 1993’ te Batı Seria’da düzenlenen 4 kisinin öldügü silahlı saldırının da sorumlulugunu üstlenmistir. Özellikle Hebron’daki Kiryat Arba yerlesim bölgesinde faal olan gruplar fanatikler tarafından desteklenmektedir. 322
13 Mart 1994 tarihinde bakanlar kurulu kararıyla yasadısı ilan edilmistir. Bu karara göre; Kach ve Kach Chai hareketleri terörist olusumlar olarak nitelenmekte, İsrail güvenlik güçlerinin bu hareketlere karsı yasal güvenlik yollarını kullanmaya yetkili oldugu, ilave güvenlik tedbirleri için konunun bakanlar kuruluna getirilebilecegi ve Arapların ve İsraillilerin güvenliginden İsrail güvenlik güçlerinin sorumlu oldugu ifade edilmektedir.323
EY-AL
Uluslararası Terörizm Bilgi Bankası, örgütü Irgun Yehudi Lohem ( Yahudi Mücadele Örgütü ) İsrail ve Batı Seria’da faaliyet gösteren Yahudi milliyetçisi asırı uç bir yapılanma olarak tanımlamaktadır. Her ne kadar üyelerinin geçmisi Irgun ve Stern örgütlerine gitse de örgüt Kach hareketinin filizi olarak görülebilir. Ey-Al 1993 Oslo Anlasmasından sonraki süreçte Basbakan Yitzhak Rabin’in Batı Seria’yı Filistinlilere vermeye yönelik girisimlerine muhalefeten devam etmekte olan barıs sürecini ortadan kaldırmak amacıyla faaliyete geçmistir. Yitzhak Rabin’in Kasım 1995’te öldürülmesinde Ey-Al’ın dogrudan iliskisi belirlenememis olmakla birlikte Ey-Al‘ın kurucusu olan Avishai Raviv ile suikastçi Yigal Amir’in yakınlıgı bilinmektedir. Spekülatif olmakla birlikte Ey-Al’ın Shin Bet tarafından asırı sag grupları kontrol amacıyla kurulmus oldugu ileri sürülmüsse de Shin Bet bunu siddetle reddetmistir. Raviv’in isbirlikçi oldugu iddiaları üzerine örgüt üyeleri Kach ve Kach Chai hareketine dogru bir kayıs göstermislerdir. 1995’ten bu yana örgüt aktif degildir. 324
MACHTERET YEHUDIT
İsrail bu örgütün varlıgını 27 Nisan 1984 yılında ögrenmistir. Machteret Yehudit ( Yahudi Çetesi ) örgütü Arap yolcuları tasıyan 5 otobüse bomba koymayı planlamıs ancak olayın ortaya çıkması üzerine eylemciler tutuklanmıstır. Bu basarısız girisimlerinden önce 1980 yılında Batı Seria’da iki belediye baskanının öldürülmesi eylemini gerçeklestirmislerdir. 1983 yılında ise Hebron yakınlarındaki İslam Kolejine silahlı saldırıda bulunup 3 ögrenciyi öldürmüs, 33 ögrenciyi de yaralamıslardır. 325 Ancak daha sonra örgütün çok daha büyük ve sansasyonel bir eylem gerçeklestirmek üzere oldugu anlasılmıstır. Örgüt Kubbetü’s-Sahra’yı havaya uçurmak için detaylı bir plan yaparak bu maksatla kullanmak üzere Golan Tepelerindeki bir askeri garnizondan önemli miktarda patlayıcı madde çalmıslardır. Plana göre Kubbetü’s-Sahra’nın etrafına zarar vermemek için patlayıcılar 28 ayrı noktaya bir mimar
inceligiyle yerlestirilecek, bu esnada kendilerine engel olamaya çalısacak görevliler susturucu takılmıs silahlarla saf dısı bırakılacaktı. İsrail adli makamları sonuçta bir suç teskil eden eyleme ceza verdiler, ancak politik arenada tepkiler farklı oldu. Basbakan Yitzhak Shamir, eylemciler için “hepsi harika insanlar ama bir hata yaptılar” derken, Likud müttefiki Gush Emunim ( İnançlılar Blogu ) partisinin lideri Haham Moshe Levinger ise “eylem teorik olarak dogru ama zamanlama yönünden yanlıs” seklinde görüslerini ifade etmislerdir. 326
Amerikalı Yahudi gazeteci Robert Friedman’a göre İsrail güvenlik güçleri örgütün tüm eylemlerinden haberdar olmalarına ragmen müdahalede bulunmamıslardır. İsrail yöneticilerinin El-Aksa eyleminin neticelerinin tehlikeli olacagını fark etmeleri üzerine eylemcileri yakalamıslar ve eylemden bilgileri olmadıklarını ifade etmislerdir. Zira yargı kararını veren mahkeme yargıcının bu eylemcileri yurt severlikleri nedeniyle saygı duyulması gereken kisiler olarak nitelendirmesi İsrail yönetiminin bu tür eylemlere ve eylemcilere bakıs açısını yansıtmaktadır. Bir baska deyisle İsrail Devleti demokratik yapısı ve uluslararası çekinceler nedeniyle yapmayı istedigi ancak yapamadıgı kabul edilemez eylemleri bu tarz
örgütler aracılıgıyla belki yapmasa bile en azından niyetini ortaya koymaktadır. 327
KAYNAKÇA:
308 Baruch Goldstein 25 Subat 1995 günü El-Halil’de bulunan brahim Camiine girerek namaz kılmakta olan kalabalıgın üzerine ates açmıs ve 29 kisinin ölümüne neden olmustur. Goldstein doktor olarak çalıstıgı İsrail ordusunda Arap hastalara bakmayı redderek ayrımcılıgını ortaya koymus bir Yahudi fanatigi idi. Ancak ordu disiplinine aykırı olan bu hareketinden dolayı ceza almamıstır. Israrlı bu hareketinden dolayı görev yeri birkaç kez degistirilmistir. Giristigi katliam ardından öldürülen Filistinliler tarafından Goldstein’in cenaze töreniyle Cumhurbaskanı Weizman ‘ın yakından ilgilendigi Uzi Benziman tarafından 4 Mart 1994 tarihli Ha’aretz gazetesinde ifade edilmektedir. Dönemin Genel Kurmay Baskanı Ehud Barak ”ordu Arapların Goldstein’in kabrini kirleterek kutsallıgına zarar verilmesinden ve onun cesedi götürmelerinden kaygı duymaktadır” ifadesiyle ayrıcalıgını ortaya koymaktadır.İsrailli Yahudi gruplar ölümünün ardından onu kutsallastırmak için ellerinden geleni yapmıslardır. Mezarı fanatik Yahudiler için bir motivasyon tazeleme mevki haline gelmistir. Israel Shakak, Norton Mezvinsky, srail’de Yahudi Fundamentalizmi, Çev: Ahmet Emin Dag, Anka Yayınları, stanbul, 2002, s. 167-189.
309 Barıs yanlısı tutumuyla tanınan Basbakan zak Rabin 4 Kasım 1994’te bir Yahudi fanatigi olan Yigal Amir tarafından Tel-Aviv’de barıs yanlısı bir gösteriye katıldıgı sırada vurularak öldürüldü. Yigal Amir yemen asıllı Ortadoks Yahudi bir ailenin çocugu olarak Seçkin bir birlik olan Golani tugayındaki askerliginden sonra Bar lan Üniversitesi Hukuk fakültesine kaydoldu. Ruhsal çöküntüsünü politik isyanıyla birlestiren Amir suikasta giden yolu açtı. Mahkemedeki sorgusunda suikast emrini tanrıdan aldıgını belirtti. Bu suikastle Oslo anlasmasının sonuçlarının ülkesi için bir tehlike olusmasını engellemeye çalıstıgını, pisman olmadıgının ve ülkesi için hapse girdigini ifade etmistir. Amir, Rabin’in Tevrata ihanet ettigine inanmaktaydı. Bu olay Yahudi fanatikliginin hangi boyutlarda yansımalar yaratacagını göstermesi bakımından çok önemlidir. Bora Bayraktar, A’raf, Aykırı Yayıncılık, stanbul, 2003, s. 14-24.
310 Reuven Paz, “The Threat of Jewish Terrorism in Israel”, ( 30 Agustos 1998 ), Israeli Institıte For Counter-Terrorism,http://www.ict.org.il/articles/articledet.cfm?articleid=45 11 Kasım 2005.
311 Emin Demirel, a.g.e., s.144-146.
312 Hagana Teskilatı, http://www.hagana.co.il/show_item.asp?itemId=56&levelId=60321&itemType=0 14 Kasım 2005.
313 Zionizm and Israel Information Center, http://www.zionism-israel.com/dic/LEHI.htm 14 Kasım 2005.
314 Elektronik Sözlük, http://en.wikipedia.org/wiki/Irgun 14 Kasım 2005.
315 Britannica Ansiklopdisi,http://www.britannica.com/ebc/article-9368174 14 Kasım 2005.
316 Elektronik Sözlük, http://en.wikipedia.org/wiki/Irgun 14 Kasım 2005.
317 Elektronik Sözlük, http://en.wikipedia.org/wiki/Stern_gang 14 Kasım 2005.
318 Zionizm and Israel Information Center, http://www.zionism-israel.com/dic/LEHI.htm 14 Kasım 2005.
319 Elektronik Sözlük, http://en.wikipedia.org/wiki/Stern_gang 14 Kasım 2005.
320 Israeli Institute For Counter-Terrorism,http://www.ict.org.il/organizations/org_frame.cfm?orgid=19
11 Kasım 2005.
321 Bernard Reich, Historical Dictionary of Israel, The Scarecrow Press, New Jersey, 1992, s. 141-142.
322 Israeli Institute For Counter-Terrorism ,http://www.ict.org.il/organizations/org_frame.cfm?orgid=19
11 Kasım 2005.
323 İsrail Parlementosunun ( Knesset ) Kach ve Kach Chai hareketleri ile ilgili olarak aldıgı 13 Mart 1994 tarihli
bakanlar kurulu kararı. Israeli Institute For Counter-Terrorism,
http://www.ict.org.il/counter_ter/law/lawdet.cfm?lawid=2 11 Kasım 2005.
324 Terrorism Knowledge Base:A Comprehensive Databank of Global Terrorist Incident and Organizations,
http://www.tkb.org/Group.jsp?groupID=4017 11 Kasım 2005.
325 Hikmet Erdogdu, Büyük İsrail Stratejisi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2005, s. 425.
Yorumlar -
Yorum Yaz