20.yy’ın ilk çeyreğinin ortalarına kadar Çulımlar arasında geleneksel inanışlar ve şamanizm varolmuştur. Şamanların ayırt edici özellikleri beyaz baş örtüsü, beyaz boncuklardan kolye, çizmeler, çıngırdak, ruhların beslenmesi için kullanılan kaşık idi. Tüm yetişkin Çulım erkekleri şamanın yardımı ile ruhlara kurban verirlerdi. Bunun için sedir ağacı dallarına kürklü hayvanların postlarını asarlardı.

Çulımların Dünya hakkındaki inanışları doğanın güçlerine özellikle de İzık denilen kutsal topraklara saygı şeklinde gelişmiştir. İdol-ongon denilen ruh betimlemelerine tapınma yaygın idi. Çulım Türkleri ruhlar topluluğu arasında çok sayıda üye bulunurdu. Bunlar arasında toplumsal, boy, aile ve şahsi koruyucu ruhlar, doğa ve evlerin sahipleri gibi bir çok ruhlar vardır. Koruyucu kadın ruhların kuş, erkek ruhların ise tavşan kürkü şeklinde betimlenmiş olmaları ilginç bir noktadır. Ruhların bu betimlemeleri ambarlardan muhafaza edilirdi.

Atalar, totem hayvanlar ve kutsal ağaçlar ile ilgili kültler de mevcut idi. Çulımlar ‘Tös’ denilen soy atalarına adanan heykelcikler yaparlardı. Tös idolleri çok kez ahşap boynuz şeklinde olurdu.

Eski Çulımların inanışına göre ağaç kültü kesintisiz bir şekilde ateş kültü ile ilişkilidir. İnsanlar ateşe adak olarak yağ parçaları atarlardı, kutsal sayılan ağaçlara, ayrıca evin ahşap kısımlarına yağ sürerlerdi. Fırtına sırasında yıldırım düşmesi sonucu bir ağaç yanar ise Çulımlar bundan aldıkları ateş yurtlarında ateş yakarlardı, çünki bu ateş kutsal sayılırdı. Yıldırım düşen ağacın parçaları saadet getirmesi dileği ile eve getirilirdi, çünki yıldırım tanrısı tarafından kutsanmış olan bu parçalar evdekileri hastalıklardan korurdu.

Çulım dini törenlerinde pagan ve hristiyanlık izleri çok ilginç bir şekilde birbirleri ile kaynaşmışlardır. Mesela cenazenin toprağa verilmesi sırasında mezara piposu, çakmağı, av eşyaları, tütünlüğü gibi eşyaları da konur, mezar başında cenaze töreni yapılır, ateş yakılır ve üzerinden atlanırdı.

Böylece eski Çulımların dini bilincinde kültler öncelikli bir önem taşıyagelmişlerdi. Bu kültler insana doğumundan ölümüne kadar üstün güçlere, çok kez anlaşılamayan doğa güçlerine bağlılığının bir simgesi olarak eşlik ederler.

http://turkish.ruvr.ru/2012_11_28/culimlarin-geleneksel-inanislari/